Wrzesień pachnie nie tylko końcem lata, ale także nowymi podręcznikami, zeszytami i plecakami. Każdy uczeń przekracza próg szkoły pełen nadziei na nowe edukacyjne wyzwania. To start pełen optymizmu, jednak trzeba pamiętać, że początek roku szkolnego, niesie ze sobą także obawy i lęk dziecka: „Czy poradzę sobie w nowej klasie, czy znajdę nowych kolegów, czy sprostam wymaganiom nauczycieli?” Dla rodzica/opiekuna to czas, aby wspierać dziecko, ale także zapobiegać niepowodzeniom szkolnym, które mogą się pojawić.
Z tego wpisu dowiesz się:
- Czym się charakteryzują trudności szkolne?
- Jakie mogą być ich przyczyny i skutki?
- Co dorosły może zrobić już na początku roku szkolnego, aby załagodzić trudności szkolne dziecka?
Za dużo wymagań, za mało możliwości
Niepowodzenia szkolne to długotrwały stan, w którym znajduje się dziecko. Początkowo to brak zadania domowego, zła ocena ze sprawdzianu, nieprzygotowanie do lekcji. Brak zrozumienia jednego zagadnienia powoduje zagubienie w kolejnym temacie i niechęć do nauki. Trudności tworzą się stopniowo i zazwyczaj zaczynają się błaho. Ich pojawienie się jest związane z nierównościami między wymaganiami szkoły i poziomem trudności materiału, a możliwościami dziecka, które przejawiają się w zachowaniu i działaniu dziecka oraz w jego osiągnięciach w postaci ocen. Dziecko nie rozumie materiału, co powoduje szereg konsekwencji w jego/jej funkcjonowaniu, nie tylko w sferze edukacyjnej, ale także w społecznej i emocjonalnej.
Co wpływa na pojawienie się trudności w nauce?
Nie ma jednej przyczyny, a powstanie niepowodzeń szkolnych zazwyczaj jest złożonym procesem, gdzie podłoże jest wieloczynnikowe. Z jednej strony powody mogą znajdować się w środowisku szkolnym. Z drugiej jest wiele aspektów psychofizycznych dziecka oraz elementów środowiska, w którym żyje.
- Czynniki szkolne to wiele elementów, które dotyczą sposobów nauczania m.in. nie kompetentnie realizowana podstawa programowa, błędy w nauczaniu, liczne klasy, brak indywidualnego podejścia do ucznia itp.
- Czynniki środowiskowe to całokształt warunków, w jakich dziecko żyje i rozwija się, ma wpływ na jego sytuację szkolną.
- Czynniki indywidualne znajdujące się w dziecku, czyli tutaj decydują cechy, motywacja do nauki, poziom rozwoju intelektualnego, stan zdrowia czy braki rozwojowe np. dysleksja, dysgrafia czy ADHD.
Skutki niepowodzeń edukacyjnych mają wpływ na funkcjonowanie dziecka. To nie tylko złe oceny, ale przede wszystkim poczucie niemożności spełnienia wymagań, a co za tym idzie obniżona samoocena i brak wiary we własne siły. To ma znaczący wpływ na rozwój emocjonalny dziecka, ale także na relacje z rówieśnikami. To nie tylko niechęć do szkoły i nauki, ale przede wszystkim duży stres, w jakim dziecko żyje. Negatywne konsekwencje mają, więc znaczący wpływ na jego/jej rozwój.
Rola opiekunów w zapobieganiu niepowodzeniom edukacyjnym
Warto pamiętać, że wrzesień to dobry czas, żeby od początku roku szkolnego wspierać dziecko w wyzwaniach edukacyjnych, ale też zapobiegać pojawieniu się trudności.
Co możesz zrobić, jako rodzic/ opiekun na początku roku szkolnego?
- Wierz w możliwości dziecka i motywuj do działania.
- Przeanalizuj, jakie zasoby ma dziecko, w jakich dziedzinach jest dobre, co jest jego/jej mocną stroną?
- Rozmawiaj z dzieckiem nt. szkoły i nauki, pytaj, bądź na bieżąco z sytuacją szkolną.
- Zastanów się, jakie dziecko ma podejście do nauki, co jest dla niego łatwe, a co trudniejsze?
- Pomagaj w odrabianiu zadań, ale też ucz samodzielności w działaniu.
- Zastanów się, w jakich obszarach dziecko będzie potrzebowało wsparcia, jakie przedmioty są dla niego/niej trudniejsze.
- Poszukaj pomocy w postaci korepetycji, zapewni to wyjaśnianie materiału od prostszych tematów, co ułatwi radzenie sobie z trudniejszymi zagadnieniami.
- Ucz radzić sobie z drobnymi niepowodzeniami i stresem.
- Utrzymuj kontakt ze szkołą.
- Buduj w podopiecznym przekonanie, że zawsze może zwrócić się do Ciebie o pomoc i razem pokonacie trudności.
- Doceniaj wysiłek i każde staranie, najważniejsze są małe sukcesy.
- Wykorzystaj platformę edukacyjną skillplanet.io do rozbudzania ciekawości poznawczej, pokaż, że nauka podana w innej formie może być ciekawa i wciągająca.
- Daj dziecku przestrzeń do rozwoju zainteresowań i pasji.
Przed Twoim podopiecznym dziesięć miesięcy zdobywania nowych informacji i umiejętności, bądź z nim w tej przygodzie. Wspieraj i towarzysz we wszystkich sukcesach, ale także w tych trudniejszych momentach. Ważne, aby droga wyzwań edukacyjnych była waszą wspólną podróżą i dziecko miało tego świadomość. Pamiętaj, że każde poradzenie sobie z trudnością będzie sukcesem, a Ty już dziś poprzez swoje podejście i zaangażowanie możesz powiedzieć „NIE” trudnościom szkolnym.
Źródła:
„Zagubieni w szkole. Jak odkryć źródła szkolnych trudności dziecka i pomóc mu je przezwyciężyć” Greene Ross W. wyd. Mamania Warszawa 2019
